کلید برقی بی خطر برای فرمان از راه دور

.

.

گاهی به یک کلید کنترل از راه دور برای فرمان وسایل و دستگاه های الکتریکی احتیاج داریم که بتواند این تجهیزات را از فاصله ی زیاد روشن و خاموش کند، اما همزمان عایقی و ایزولاسیون گالوانیک قابل اطمینانی از برق شبکه ی 220 ولت داشته باشد و به عبارت دیگر، استفاده از آن برای کاربر بی خطر باشد. از جمله کاربردهای چنین کلیدی، کنترل روشنایی فضاهایی با رطوبت بالا است، مانند سردخانه ها و یخچال ها و فریزرهای صنعتی. کاربرد رله های الکترومغناتیسی در چنین فضاهایی، به خاطر زنگ زدگی و تاثیرپذیری اجزای مکانیکی فلزی آنها از شرایط محیطی، مطلوب و قابل اعتماد نمی باشد.

برای حل این مشکل، بهره گیری از طرح زیر که یک «کلید الکترونیکی» است، پیشنهاد می شود.

.

.

در این مدار از یک افزاره ی کلیدگری به نام «ترایاک» (Triac) بهره برده ایم که در واقع یک «تریستور متقارن دو جهته» است و می تواند هر دو نیم سیکل منفی و مثبت برق متناوب را کنترل کند. علاوه بر این، برتریِ دیگر این افزاره نسبت به تریستور، عدم نیاز آن به به دیودهای یکسوساز برای کلیدگریِ ولتاژ متناوب است.

در این مدار، ترایاک فرمان خود را از یک ترانسفورماتور کوچک با ولتاژ پایین می گیرد. در حالت باز بودن کلید، چون در ثانویه ی این ترانسفورماتور مصرف کننده ای وجود ندارد و به عبارت دیگر «بار» یا مصرف کننده ای به آن وصل نیست، جریان گذرنده از اولیه ی ترانس مقدار ناچیزی خواهد بود. پایانه ی «گیت» ترایاک از طریق پیچش اولیه ی ترانس (سمت 220 ولتیِ ترانس) ولتاژی با پلاریته ی مشابه با «آنود-1» وصل شده، اما همزمان با یک مقاومتِ قابل تنظیم، که یک پتانسیومترِ کم اهم است، به زمین نیز وصل است. پتانسیومتر طوری تنظیم شده که تقسیم ولتاژ روی گیت آنقدر زیاد نباشد که بتواند ترایاک را به حالت هدایت ببرد. بنابراین، مسیر میان آنودهای ترایاک باز خواهد ماند و جریانی در آن برقرار نمی گردد و مصرف کننده، که در اینجا یک چراغ برق انتخاب شده، خاموش می ماند.

با بسته شدن کلیدِ مدار و اتصال کوتاه شدن دو سر ثانویه ی ترانس (سمت ولتاژ پایین ترانسفورماتور)، ترانس زیرِ بار می رود و جریان گذرنده از پیچش اولیه ی ترانس به سرعت افزایش پیدا می کند. در  نتیجه، افت ولتاژ روی پتانسیومتر بالا می رود و پیدا شدن ولتاژ بیشتر در این نقطه،  سبب  تحریک پایانه ی گیت و رفتن ترایاک به حالت هدایت می شود.  مسیر میان آنودهای ترایاک را می بندد و در نتیجه جریان از آن عبور کرده و مصرف کننده را به کار می اندازد.

ممکن است خواننده نگران بارگذاری بیش از حد (overload) ترانس در چنین مداری باشد، اما باید یادآور شد که برای راه انداختن گیت یک ترایاک معمولی فقط به 2 ولت نیاز داریم و این مقدار ولتاژ اندک با عبور جریان ناچیزی از اولیه ی ترانس حاصل می شود.

در نمونه ی ما، بهترین ولتاژ برای ثانویه ی ترانسفورماتور چیزی بین 8 تا 10 ولت بود. چنین ترانسی را می توان از یک آداپتور دیواری قدیمی مربوط به دستگاه های بازنشسته ای مانند رادیو دستی یا کنسول های بازی، ماشین حساب، واکمن و امثال اینها بازیابی کرد. در هر صورت «جریان بی باری» روی اولیه ی ترانس نباید از 10 میلی آمپر بیشتر باشد.

ترایاک به کار رفته در این مدار می تواند از هر نوعی با ولتاژ کار 400 ولت به بالا و جریان مجاز 6 تا 10 آمپر باشد. توجه کنید که مقدار توان مصرف کننده نباید از 1100 وات بیش تر باشد. در صورتی که توانِ مصرف کننده ی شما زیر 250 وات است، لزومی به استفاده از گرماگیر برای ترایاک نیست. برای توان های بالاتر، ترایاک را به یک گرماگیر پرّه ای مجهز کنید.

پتانیسومتر مدار را در صورت امکان از نوع «پایه سرامیکی» انتخاب کنید. البته انواع معمولی پلاستیکی هم قابل استفاده هستند. به کمک این «مقاومت متغیّر» نقطه ی تحریک و هدایت ترایاک را انتخاب و تنظیم می کنیم.

فاصله ی میان کلید تا ترانس و بقیه ی مدار می تواند چندین متر باشد. مونتاژ مدار را می توان طوری طراحی کرد که در قالب یک پریز برق روکار یا توکار قرار گیرد تا بتوان مصرف کننده را به راحتی به آن وصل کرد.

.

.

مطالب مرتبط:

 

.

.

www. etesalkootah.ir ||   2017-03-01 © 

2015 www.etesalkootah.ir  © All rights reserved.

تمامی حقوق برای www.etesalkootah.ir محفوظ است. بیان شفاهی بخش یا تمامی یک مطلب از www.etesalkootah.ir در رادیو،  تلویزیون و رسانه های مشابه آن با ذکر واضح "اتصال کوتاه دات آی آر" بعنوان منبع مجاز است. هر گونه  استفاده  کتبی از بخش یا تمامی هر یک از مطالب www.etesalkootah.ir در سایت های اینترنتی در صورت قرار دادن لینک مستقیم و قابل "کلیک" به آن مطلب در www.etesalkootah.ir مجاز بوده و در رسانه های چاپی نیز در صورت چاپ واضح "www.etesalkootah.ir" بعنوان منبع مجاز است.

.

.